همزمان با معرفی و بررسی کتاب وسوسه (نمایشنامه)، چهارمین فیلم/ نشست بوکا با اکران خصوصی فیلم/تئاتر “وسوسه” ساخته گلناز اصل‌دینی پنج‌شنبه ۱۹ مرداد در دفتر انتشارات بوی کاغذ (بوکا) برگزار شد.
بیست و هفتمین جلسه گپ (گفت‌وگو با پدیدار) بوکا به معرفی و بررسی کتاب وسوسه (نمایشنامه) اختصاص یافت. این اثر بی‌شک یکی از شاخص‌ترین نمایشنامه‌های کارلس باتله است که در سال ۲۰۰۴ با حضور در تئاتر ملی کاتالونیا معرفی شد و سپس در بورگ‌تئاتر وین و در پی آن در کشورهای فرانسه، آلمان، ایتالیا و ترکیه اجرا شد.
این برنامه با حضور و همراهی آقای معین محب‌علیان (مترجم کتاب، نویسنده و کارگردان تئاتر)، سرکار خانم گلناز اصل‌دینی (کارگردان نمایش)، آقای فرشید قلی‌پور (نویسنده و کارگردان)، دکتر احمد رمضانی (مدیرمسئول بوکا)، آقای محمد دهملایی (بازیگر) و گروهی از دوستان و علاقه‌مندان به ادبیات و نمایش برگزار شد.
آقای قلی‌پور گفت‌وگو را با اشاره به ادبیات نمایشی اسپانیا، دشواری متن به لحاظ ترجمه و جذابیت کاراکترهای نمایشنامه شروع کرد. آقای محب‌علیان از نحوه آشنایی خود با اثر و کارلس باتله و دلیل انتخاب آن برای ترجمه به زبان فارسی سخن گفت. نکاتی درباره فرهنگ کشور نویسنده و میزان وفاداری ترجمه به متن اصلی، بخش‌های جذاب این اثر، و رویکرد خاص نویسنده و مترجم در ویژه‌سازی متن نیز مورد گفت‌وگو قرار گرفت.
در ادامه، آقای محب‌علیان، مدرس و نمایشنامه‌نویس، که تاکنون چندین کتاب در زمینه نمایشنامه و فنون هنر نمایش ترجمه و منتشر کرده است به بیان دشواری و تفاوت‌های ترجمه تخصصی نمایشنامه و متون نمایشی پرداخت. در بررسی و توصیف ترجمه اثر، آقای قلی‌پور ترجمه فارسی مونولوگ‌های کتاب را برخاسته از لذت نوشتن و شاعرانگی مترجم دانست.
پیش از نمایش فیلم/تئاتر وسوسه؛ متن ذیل از کارلس باتله که به مناسبت انتشار نسخه فارسی اثر در اختیار آقای محب‌علیان قرار داده شده بود برای حاضران جلسه خوانده شد:
«من در یک شهر چهارصد نفری در قلب کاتالونیا زندگی می‌کنم. در نزدیکی خانه من سیدی بامبا، اهل گامبیا زندگی می‌کند که یک روز خوب – مانند هزاران نفر در هر سال – از جبل‌الطارق عبور کرد و به دنبال بهشت بود. خوش‌شانس بود. زنده است. هر روز صبح که خورشید طلوع می‌کند، سواحل اندلس اجساد غرق‌شدگان را نشان می‌دهد: مردان و زنانی که خانه را به دنبال رویایی ترک کردند و دریا آن رویا را برای همیشه از آنها ربوده است. سیدی بامبا مدت زیادی است که در شهر من زندگی می‌کند. یک روز سعی کرد با اندک پس‌اندازش به کشور خود بازگردد. اما پولی دریافت نکرد. بر سر او فریاد زدند: «تو مثل مرده‌ای هستی که از قبر بیرون آمده است». او فکر می‌کرد که اقوام و دوستانش درست می‌گویند. او در راه است و دیگر به سرزمینی تعلق ندارد که مدت‌ها به نبود او عادت کرده بود. اما سیدی بامبا – مانند آشا در وسوسه – مردد است که هرگز توسط مردم این سرزمین دیگر – سرزمین من- که از او استقبال می‌کنند به طور کامل پذیرفته نخواهد شد: او همیشه یک غریبه خواهد بود. با کمی خوش‌شانسی برای دخترش، فاطمه، چنین نخواهد بود. او بزرگ خواهد شد و متوجه نمی‌شود که پدرش مردی ضعیف است؛ مردی بدون کشور. مردم سرزمین من، کاتالان‌ها، گذشته پیچیده‌ای دارند. ما از تعلق به یک فرهنگ ستمدیده، از تکلم به زبانی که مورد آزار و اذیت قرار گرفته است، و حتی امروز با بیش از شش میلیون سخنور، برای بقای جهان عظیم و نابسامان خود مشکل داریم. آگاهیم که ما کاتالان‌ها هویتی متزلزل داریم. از آگاهی از این بی‌ثباتی تا غرور تنها یک قدم وجود دارد. گولِم – در وسوسه – مانند بخش بزرگی از کاتالان‌ها به گذشته جمعی خود از مقاومت و نبرد احساس غرور می‌کند، اما مسئولیت زنده نگه داشتن این میراث نیز بر دوش او سنگینی می‌کند. او مجذوب تازه‌واردان می‌شود. او فریفته ایده بدجنسی می‌شود، اما زمانی که خود را از آن رها کرده، وجدان بد برای تسلیم شدن به یک وسوسه جذاب (که می‌تواند او را مستقیماً به سمت انقراض بکشاند) او را نشانه می‌گیرد. به همین دلیل، گولم می‌ترسد. افتخار به میراث و در عین حال نفرت نسبت به آن، وحشت و جذابیت برای تفاوت؛ همیشه دو چیز همزمان. سیدی بامبا کاتالانی را یاد گرفته است، اما هر روز صبح وقتی در آینه نگاه می‌کند، می‌ترسد. نوع دیگری از ترس: احساس دوست داشتن سرزمینی که او را نمی‌پذیرد، یا او را نمی‌فهمد، که به او بی‌اعتماد است. ترس از سوء‌تفاهم به راحتی پدیدار می‌شود: تنها چیزی که لازم است ارتباط بد است. در وسوسه، شخصیت‌ها از دیالوگ اجتناب می‌کنند و پشت سراب ایده‌آل فیلم‌ها پنهان می‌شوند. به همین دلیل است که سوء‌تفاهم کار را در دست می‌گیرد و مسیر خوشبختی را که ممکن بود، از بین می‌برد. از سوء‌تفاهم و ترس فقط خشونت می‌تواند به وجود بیاید. – کارلس باتله»
در ادامه نمایش فیلم/تئاتر، گپ‌وگفت کوتاهی دربارۀ نمایش و کاراکترها صورت گرفت و خانم اصل‌دینی به پرسش‌هایی در خصوص برخی صحنه‌های اجرا و کارگردانی نمایش پاسخ داد.
در بوکا سعی داریم در جلسات فیلم/نشست تخصصی، علاوه بر نمایش فیلم‌های مستند و سینمایی، به تحلیل و تبادل نظر فعالان این عرصه بپردازیم. در صورت تمایل به مشارکت و اطلاع از رویدادها، صفحه نشر بوکا در شبکه‌های اجتماعی را با آدرس@booka_ir دنبال نمایید.
