خواندن مهارت زبانی مهمی است که بیش از دیگر مهارت‌ها در خدمت آموزش است. این مهارت پیچیده به نوشته‌ها معنی می‌بخشد و آن‌ها را تفسیر می‌کند. نویسنده زبان‌شناسی و خواندن که سال‌ها است در این زمینه به پژوهش مشغول است، در این اثر از زاویهء روان‌شناسی زبان به خواندن نظر کرده و پشت صحنه آن را به‌دقت نشان داده است. وی افق جدیدی برای خواننده می‌گشاید تا او را با مراحل و فرایندهای خواندن آشنا کند و مهم‌تر این‌که مهارت خواندن را در فضای زبان فارسی ببیند و بسنجد.

دکتر شهین نعمت‌زاده، پژوهشکده علوم شناختی

مجموعۀ حاضر به بررسی فرآیندها و مؤلفه‌های زبان‌شناختی دخیل در خواندن می‌پردازد و در پیِ توصیف و تصریح نقش چنین مؤلفه‌هایی در فراگیری خواندن و تبیین مشکلات درک خواندن است. با توجه به آنکه هدف نهایی در خواندن درک معنای متن است، در این مجموعه نیز درک خواندن بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. فرآیند درک خواندن شامل مؤلفه‌ها و سطوح مختلف پردازش زبان‌شناختی از قبیل واج‌شناسی، نحو، صرف (ساخت‌واژه)، معنا‌شناسی و کاربردشناسی است. عملکرد حافظۀ فعال زبانی به‌عنوان جایگاهی برای پردازش ساختارهای زبانی در سطوح مختلف نیز مورد بررسی قرار گرفته است. نقص در هر یک از سطوح زبانی دخیل در پردازش زبان در خواندن می‌تواند موجب اختلال در خواندن گردد. در این مجموعه تأکید اصلی بر نقش دو سطح زبانی واج‌شناختی و نحوی است که به‌عنوان دو مورد از اصلی‌ترین سطوح در تبیین مشکلات خواندن مطرح شده‌اند. البته ممکن است مشکلات درک خواندن به اختلال در سطوح دیگر پردازش از قبیل معنا و جنبه‌های کاربردشناختی از قبیل استفاده از بافت نیز مربوط شود، اما در این مجموعه آگاهی واج‌شناختی و آگاهی نحوی به‌عنوان سطوح پایه پردازش در خواندن حائز اهمیت هستند. از سوی دیگر، بررسی خواندن به لحاظ رشدی بیشتر مطرح است و جنبه‌های آسیب‌شناختی که در اثر آسیب مغزی اختلال به‌وجود می‌آورند مطرح نمی‌شود. در ارائه این مجموعه تلاش بر این است که فرآیند خواندن با توجه به ویژگی‌های زبان فارسی بررسی گردد. از این‌رو در پایان مجموعه پاره‌ای از مباحث نظری مانند تأثیر ویژگی‌‌های خط بر درک خواندن به صورت کاربردی و مختصر بحث شده‌اند و پاره‌ای از پژوهش‌های زبان فارسی از جمله پژوهشی که نگارنده در زبان فارسی به انجام رسانده نیز گزارش شده‌اند.