معرفی کتاب فولکلور ترکمن و فلسفهی آن
کتاب فولکلور ترکمن و فلسفهی آن نوشته عبدالقاسم قدیمی، سعی در ارائه تصویری مختصر از فرهنگ بومی و رسوم قوم ترکمن، از اقوام قدیمی ایران، دارد. نویسنده عمده مصادیق فولکلوریک فرهنگ ترکمن مانند مراسم و آیین‌های مذهبی، موسیقی و پوشاک این قوم اصیل و تاریخی را همراه با بیان فلسفۀ شکل‌گیری آنها بیان می‌کند.
دربارۀ کتاب فولکلور ترکمن و فلسفهی آن
فولکلور عمدتاً به سنت‌های شفاهی (روایی) شامل اصطلاحات، لطیفه‌ها، معماها، ترانه‌ها و تصنیف‌ها، اعتقادات، آداب و رسوم، فرآورده‌های پوششی، مراحل اجرای مراسم‌های مختلف، عروسی‌ها، رقص‌ها، بازی‌ها و نظایر آن اطلاق می‌شود که سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.
فرهنگ ترکمن دارای پایه‌های تربیتی و انسان‌سازی است و با دو بُعد یکجانشینی (فلزکاری، کشاورزی و نظایر آن) و دامداری و سنت‌های ییلاق و قشلاق همراه بوده است. سمبل این نوع زندگی، عقاب دوسر از مرغان اسطوره‌ای دنیای باستان است که در معماری دوره‌های تاریخی این ملت نیز نمود دارد. اوغوز خان پس از آغاز حکمرانی خود با تشبیه نماد «قبه آلاچیق‌ها» به «قبه آسمان جهان» روحی جهانگیرانه را برای تشکیل امپراطوری جهانی در ذهن و روح این ملت کاشت. او نخستین امپراطوری حاکم بر سرزمین‌هایی واقع در غرب، شرق، شمال و جنوبِ منطقه‌ای بین دریاچه ایسیق‌کول تا دریای خزر، یعنی سرزمین قدیمی ترکمن-ترک‌ها، را بنیان نهاد.
در کتاب فولکلور ترکمن و فلسفهی آن ضمن معرفی جنبه‌های تاریخی و جغرافیایی سرزمین ترکمن، منتخبی از آداب و رسوم و فرهنگ این منطقه که ریشه‌های معنوی مردم ترکمن را شکل می‌دهند، از جمله آیین‌ها و مراسم‌ها، طبیعت و کشاورزی، پوشاک، مناسبات آیینی و موسیقی ترکمن بیان شده است.
خواندن کتاب فولکلور ترکمن و فلسفهی آن را به چه کسانی پیشنهاد می‌دهیم
این اثر برای علاقه‌مندان به حوزۀ مردم‌شناسی و افرادی که مشتاق آشنایی با تاریخ و فرهنگ اقوام مختلف ایرانی هستند پیشنهاد می‌شود.
با عبدالقاسم قدیمی آشنا شویم
عبدالقاسم قدیمی شاعر، نویسنده، محقق و فیلمنامه‌نویس، متولذ سال ۱۳۳۸ در شهر گنبدکاووس است. وی در طول خدمات شغلی خود، به عنوان کارشناس ارشد ناظر حفاری چاه‌های عمیق انجام وظیفه نموده است. تاکنون هفت عنوان کتاب از این نویسنده به چاپ رسیده است. کتاب « گول‌لر: معرفی ده شاعره برجسته ترکمن» و «هفت عارف نامی ترکمن» از آثار تألیفی عبدالقاسم قدیمی هستند.
در بخشی از کتاب فولکلور ترکمن و فلسفهی می‌خوانیم
در جوامع ترکمن یکی از آزادی‌هایی که به زنان داده شده، امکان بیان احساسات و عواطف خود پس از رفتن به خانة بخت در دهکده‌های کوچک و بزرگ، یا محله‌های شهرها از طریق اجرای لاله‌ها بوده است. بدین ترتیب، خانواده‌ها و ایل همه از عقاید و افکار نوعروسان که شرم و حیا مانع گفتن آن به صورت عادی به خانواده بود آگاهی می‌یافتند؛ بعد از کسب آگاهی، چگونگی رابطه و درخواست‌های خود را نسبت به خانوادة داماد تنظیم می‌نمودند؛ ونوعروسان نیز با بیان احساسات قلبی در میان ایل از نوعی سبک و تخلیه روانی با توجه به انتقال نظرات خود به ایل برخوردار می‌گردیدند. در ابتدای لاله‌ها چنین گفته می‌شود:
قیزلار داغا چیقا یلینگ گولوپ اویناپ بؤ که یلینگ
اگسیلمأ نه درد یمیز گلینگ لأله قاقا یلینگ
بی‌شک احساسات و نحوة برخورد و اجرای لاله‌ها توسط نوعروسان و همسالان نوعروس، خود از دید و آگاهی خانواده‌های آنان به دور نمی‌ماند. رابطه‌ها ضمن تلطیف، بر مبنای آگاهی تنظیم می‌گردید. به ویژه اینکه برخلاف امروز، در اجرای این لاله‌ها همانند سایر بخش‌های فولکلور با استفادة درست و به‌روز شده، نوعروسان می‌توانستند سازندۀ اشعار و مبدع باشند یا از بخش‌هایی از لاله‌ها استفاده نمایند که بیشتر مورد نظر آنان بوده است. برای مثال، بعد از یک عروسی موفق لاله‌هایی در وصف یار و زیبایی و نزاکت شوهر یا رابطه عاشقانه، بیشتر مورد توجه نوعروسان قرار می‌گرفت:
آی آیدینگ دیر یاختی دیر قیزلار گلر واقتی دیر
یور گیدیلی گلّه جه کورئک گلجک واقتی دیر
افزون بر این، نوعروس می‌توانست اشعاری با مضامین مورد توجه خود را به بخش قبلی (اصلی) لاله‌ها اضافه کند و از سایر نوعروسان تقاضا نماید که آن را به طور جمعی اجرا نمایند. بدین ترتیب، لاله‌ها همانند موجودی زنده و پویا به تکامل خود در طول تاریخ تداوم بخشیده است.
فهرست مطالب کتاب
پیش‌گفتار
مقدمه
بخش اول: آیین‌ها و مراسم‌ها
- مراسم تولد نوزاد
- یئل دگیشما یا چالیشما «مراسم نوروز»
- سویت غازان «مراسم طلب باران»
- گلین آلماق یا طوی «جشن عروسی»
- یوماق آتیشما «مناظره»
- ذکر «رقص خنجر»
- اولیم و آیت برمک «مراسم عزا و فاتحه‌خوانی»
- توره «قانون و آداب در روابط»
- مال یاواری
- صدقات ناشناسان
بخش دوم: بازی و سرگرمی
- ایون‌لار «بازی‌ها»
- ماتال‌لار «چیستان‌ها»
- یالنگیت‌ماچ‌لار «اشتباه‌اندازها»
- اخئمل
- ساناواچ‌لار
بخش سوم: طبیعت و کشاورزی
- اسب و فرهنگ پرورش آن
- پرورش کرم ابریشم
- مراسم برداشت محصول
بخش چهارم: فرهنگ ترکمن
- پوشاک ترکمن
- تیکین «سوزن‌دوزی زنان ترکمن»
- قزیل کومیش شای‌لار «زیورآلات»
- مسکن در بین ترکمن‌ها
- غذاها و خوراکی‌های ترکمن
- فرش ترکمن
بخش پنجم: مناسبات آیینی
- دین و مذهب
- اعیاد مهم در بین ترکمن‌ها
- مولید «مولودخوانی»
- مراسم آق آش یا آق قویین «مراسم به سن پیامبر رسیدن»
- آداب ماه رمضان
بخش ششم: موسیقی و نوا
- موسیقی ترکمن
- آتالارسوزی «ضرب‌المثل‌ها»
- هودی «لالایی»
- لاله‌لر «لاله‌ها»
- آغی‌ها یا یاس غوشغی‌لار «مرثیه‌ها»
- اویون آیدیم‌لاری «همخوانی هنگام بازی»
- هوولیم
فهرست منابع
این اثر از نظر موضوعی در دستۀ زیر قرار می‌گیرد:
برخی از کتاب‌هایی که در حوزه ادبیات، فلسفه و هنر منتشر شده است:
فرهنگ سه‌زبانه اصطلاحات، ضرب‌المثل‌ها و کنایه‌ها در زبان لاری (لاری- فارسی- انگلیسی)
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.