معرفی کتاب سبک‌شناسی انتقادی: تحلیل آثار فریبا وفی

کتاب سبک‌شناسی انتقادی: تحلیل آثار فریبا وفی به قلم دکتر مهری تلخابی و دکتر بهزاد رهبر به بررسی آثار فریبا وفی‌، نویسنده نام آشنای معاصر، از منظر سبک‌شناسی انتقادی اختصاص دارد.

وفی با زبانی خاص از مسائل زنان و دغدغه‌های آنان سخن می‌گوید و می‌کوشد طرز تلقی ویژه خود را از این مسائل به مخاطب انتقال دهد. رویکرد سبک‌شناسی انتقادی و انتخاب آن به مثابه ابزاری مناسب برای این پژوهش، به نگارندگان کمک کرد تا بتوانند به گفتمان مسلط و ایدئولوژی و قدرت پنهانی که زبان این نویسنده را مدیریت می‌کند، پی ببرند. این اثر در تمامت خویش، بر آن است که پاسخی در خور برای این پرسش بنیادین بیابد که «چگونه می‌توان تأثیر و تأثر متقابل زبان و ایدئولوژی و گفتمان مسلط را با استفاده از ابزارهایی در آثار زنانه نشان داد؟». نگارندگان کوشیده‌اند به این پرسش بنیادین از دو زاویۀ دید بسیار نزدیک پاسخ دهند و ابزارهایی برای گزارش و بازنمودی این درهم‌آمیختگی سبک‌شناسی انتقادی و سبک‌شناسی زن‌مدار و تعامل و تقابل متن و ایدئولوژی به کار گیرند که پاسخگوی این پرسش باشد و نشان دهد که جلوه‌های نوشتاری ایدئولوژی و گفتمان حاکم چگونه و در کجاست؟

.

کتاب سبک‌شناسی انتقادی: تحلیل آثار فریبا وفی را به چه کسانی پیشنهاد می‌دهیم؟

مخاطبان کتاب سبک‌شناسی انتقادی: تحلیل آثار فریبا وفی، دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته‌های زبان و ادبیات فارسی و مطالعات زبان‌شناختی، اساتید و پژوهشگران این حوزه و علاقه‌مندان به زمینه‌های سبک‌پژوهی انتقادی است؛ حوزه‌ای که همواره در مقاطعی از تغییرات اجتماعی و تعاملات سیاسی نیز اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. در دروس «تحلیل گفتمان» و «تحلیل گفتمان انتقادی» و نیز بخش‌های مرتبط با سبک‌شناسی زنانه در «زبان‌شناسی اجتماعی» در رشته زبان‌شناسی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری می‌توان از این کتاب بهره جست. هدف این اثر آن است که الگوی منسجمی برای چگونگی بررسی آثار ادبی بر مبنای سبک‌شناسی انتقادی ارائه دهد.

.

با فریبا وفی بیشتر آشنا شویم

فریبا وفی در بهمن ۱۳۴۱ در تبریز به دنیا آمد. او داستان‌نویسی را از سال‌های آغاز جوانی شروع کرد. اولین داستان جدی‌اش در سال ۱۳۶۷ در مجله‌ «آدینه» چاپ شد و هشت سال بعد اولین مجموعه داستانش به چاپ رسید. رمان‌های وفی به زبان انگلیسی‌، ایتالیایی، آلمانی‌، فرانسوی، نروژی، اسپانیایی و … ، تک‌داستان‌هایش به زبان‌های روسی، ژاپنی، عربی، سوئدی، ترکی ، ایسلندی و … ترجمه شده‌اند. وی همچنین دیوان پروین اعتصامی را به نثر ساده برای نوجوانان بازنویسی کرده است. فریبا وفی در سال ۲۰۱۷ برنده جایزه لیتپروم (Litprom) آلمان شد.

.

در بخشی از کتاب سبک‌شناسی انتقادی: تحلیل آثار فریبا وفی می‌خوانیم:

مطالعات رمان‌های زنانه با رویکرد سبک‌شناسی انتقادی سابقه‌ا‌ی طولانی در غرب دارد و تحلیل‌هایی از وضعیت انفعالی و سرکوب ‌شده زنان از طریق نحوه کاربرد زبان توسط نویسنده، عمدتاً در حوزه سبک‌شناسی انتقادی انجام گرفته است. بنابراین، از این رهگذر می‌توان ایدئولوژی متون زنانه را کاوید و از سوی دیگر شیوه‌های بازنمایی این تأثیرات و تأثرات روانی و ایدئولوژیک را از زاویه دید نویسنده گزارش کرد. برای رسیدن به این منظور ناگزیر باید روی لایه‌های زیرین زبان نیز تأمل کرد تا بتوان توضیح داد که موضع‌گیری نویسنده، چگونه از خلال انبوهی از گزینش‌های سبکی رخ می‌نماید. در واقع نقطه تلاقی ایدئولوژی نویسنده زن با گزینش‌های خاص سبکی‌اش هدف هر پژوهشگری است که از منظر سبک‌شناسی انتقادی به آثار زنانه می‌نگرد.

سبک‌شناسی انتقادی هنگام مطالعه آثار زنانه سعی دارد، توضیح دهد که «نوشته‌های زنان، گفتمانی خاص دارد که نزدیک‌تر با متن، عواطف و ناشناخته‌هاست، یعنی همه آن چیزهایی که قرارداد اجتماعی سرکوب می‌کند.» (هام، ۱۳۸۲: ۱۳۶).

با این توضیحات می‌توان گفت که از آنجایی که سبک‌شناسی انتقادی نیز در پی کشف ایدئولوژی پنهان متن است، بی‌تردید نقاط اشتراک فراوانی با سبک‌شناسی زنانه پیدا می‌کند و حتی سبک‌شناسی زنانه می‌تواند برای کشف ایدئولوژی متن از ابزار کارآمدی به نام سبک‌شناسی انتقادی استفاده کند.

..

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار

سخن آغازین

مقدمه

۱: سبک، سبک‌شناسی و شاخه‌های آن

۲: سبک‌شناسی انتقادی

۳:سبک‌شناسی زنانه

۴: وفی و قابلیت‌های آثارش

۵: «پرنده من» از منظر سبک‌شناسی انتقادی

۶: «ماه کامل می‌شود» از منظر سبک‌شناسی انتقادی

۷: ویژگی‌های سبکی «رازی در کوچه‌ها»

۸: بررسی لایه‌ای رمان «ترلان»

کتابنامه

..

برخی از کتاب‌هایی که در حوزه ادبیات، فلسفه و هنر منتشر شده است:

پل ریکور، روایت و اخلاق

درآمدی به فلسفه و ادبیات

راهنمایی بر نظریه انتقادی و فرهنگی